Anneke: “Ik kijk met nieuwe ogen”

‘Kijk mamma, wat een mooie huisjes. Die hebben die mensen helemaal zelf gemaakt, knap he?!’

Ik rijd met mijn dochter door een van de townships van Kaapstad en zij zet met haar waardeoordeel over de krotten waar we langs rijden mijn normale denkpatroon even helemaal op de kop. Ik zie de vuilnis die langs de weg ligt en nooit opgeruimd wordt. De gevaarlijke wirwar van draden die de elektriciteit illegaal aftappen, de huisjes waaraan elke maand een beetje verder gebouwd wordt, als er tenminste geld overgebleven is uit een inkomen dat nooit genoeg is om vele monden te voeden.

Als je opgroeit in Kaapstad is het haast onmogelijk om helemaal afgeschermd te zijn van het leed van de wereld, omdat het leed zo duidelijk zichtbaar is. Overal. Het is zichtbaar in de jonge man die aan de deur komt om te vragen of hij de auto mag wassen in ruil voor wat brood. Het is zichtbaar in de moeder die met haar baby staat te bedelen bij het stoplicht.  Het is zichtbaar in de vele sloppenwijken die naast de snelweg als paddenstoelen uit de grond schieten om een thuis te geven aan de mensen die het geluk komen zoeken in de grote stad.

De kleine toeschouwer leert meer van jouw daden dan van je woorden

Mijn dochters groeien er mee op, zien veel, stellen, nu al, moeilijke vragen. ‘Waarom geef je die mevrouw geen geld, ze wil dat toch?’, ‘Waarom is ons huis zo groot?’en ‘Waarom hebben die mensen dan geen geld?’. Moeilijke vragen waar ik zelf het antwoord ook niet altijd op weet, laat staan dat ik een meisje van twee kan uitleggen waarom de wereld zo oneerlijk is, waarom niet iedereen gelijke kansen heeft en waarom ik ondanks alles er niet goed aan doe om al mijn geld aan bedelaars te geven.

Annie MG Schmidt schreef een gedicht aan kinderen over het land waar de grote mensen wonen. Ze zegt: ‘Je hoeft er nog niet in, het is er bar en boos.’

Misschien heeft ze gelijk. De  wereld waarin wij wonen is voor veel mensen bar en boos. Moeten kinderen daarin opgroeien of is het beter voor ze als ze daar niets van meekrijgen? Zullen wij onszelf en onze kinderen gewoon oogkleppen opzetten omdat al die problemen gewoon veel te moeilijk zijn?

Bijna iedere ouder hoopt dat zijn of haar kind op zal groeien tot een empathisch persoon. Een persoon die ieder ander ziet als een gelijke, een persoon die bruggen kan bouwen naar mensen die anders zijn. Een persoon die durft leren van anderen, ook als de verschillen groter lijken dan de overeenkomsten.

Maar hoe zullen kinderen dat leren als wij onszelf alleen omringen met mensen van wie het leven er net zo uit ziet als dat van ons, als de enige verhalen die ze horen lijken op ons eigen verhaal?

Het is een uitdaging om je te laten omringen door diversiteit in al haar facetten. Het is een uitdaging om moeilijke vragen niet te vermijden maar om ze, op het juiste niveau, te beantwoorden. Het is een uitdaging om elke keer weer die keuze te maken voor de ander en niet voor jezelf omdat je een kleine toeschouwer hebt die meekijkt en meer leert van jouw daden dan van je woorden.

Zullen wij onszelf en onze kinderen gewoon oogkleppen opzetten?

Ik kijk met nieuwe ogen naar de mooie huisjes. Ik denk aan de mensen die er wonen, kunstenaars in het overleven, rijk in vaardigheden die ik niet heb en nooit zal hebben. Ik kan van hen leren, als ik daar voor kies. En mijn kinderen kunnen van hen leren, omdat wij daarvoor kiezen.

Gastblogger en huisfotografe Anneke Jagau woont in Kaapstad. Ze komt uit Nederland en is getrouwd met de Namibische Hartmut. Anneke is moeder van twee dochters en heeft vele passies en hobby’s. Zo traint ze verloskundigen uit townships, is ze onderzoeker, faciliteert ze workshops en is ze fotograaf. Ze deelt graag van wat ze meemaakt tijdens haar ‘mooiste baan’: het moederschap.